Okluzja, inaczej zwarcie, to relacja zębów szczęki do żuchwy tj. zębów górnych i dolnych, podczas normalnej funkcji żucia i mówienia. W stomatologii okluzja odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i funkcji jamy ustnej, a także w zapobieganiu poważnym problemom zdrowotnym, takim jak uszkodzenia zębów, wady zgryzu, choroby stawów skroniowo-żuchwowych i bóle głowy.
FIZJOLOGICZNE I NIEFIZJOLOGICZNE ASPEKTY OKLUZJI
Prawidłowa okluzja powinna umożliwiać swobodne ruchy żuchwy i języka, a także umożliwiać równomierne rozłożenie siły podczas żucia na wszystkie zęby. W przypadku nieprawidłowej okluzji może dochodzić do niezrównoważenia sił i nieproporcjonalnego obciążania poszczególnych zębów. Stan ten może prowadzić do bólu zębów, ich starć oraz pęknięć, ruchomości. U pacjenta mogą pojawić się także objawy ogólne takie jak bóle głowy, bóle mięśni żucia oraz bóle mięśni obręczy kończyny górnej, szczególnie w okolicy szyi i karku, bruksizm. Dodatkowo mogą się pojawić trzaski, trzeszczenia lub przeskakiwania w stawie skroniowo-żuchwowym. Żeby sobie uzmysłowić skalę zjawiska dysfunkcji narządu żucia (TMD), źródła podają, że w Stanach Zjednoczonych Ameryki na TMD cierpi między 5 a 12% całej populacji (ok. 16,5 – 40 mln z populacji 330 mln osób). [1]
PRZYCZYNY NIEPRAWIDŁOWEJ OKLUZJI
Patologiczna okluzja może pojawić się w każdym wieku i jest konsekwencją urazów oraz wad zgryzu oraz niewłaściwej higieny i opieki stomatologicznej. Nieprawidłowe wypełnienia, braki zębów oraz ubytki mają bardzo ważne znaczenie dla okluzji. Również w przypadku braku zębów istotną rzeczą jest prawidłowe dostosowanie protez. Olbrzymim, choć niedocenianym, czynnikiem mającym wpływ na chorobę okluzyjną jest stresujący tryb życia, niekiedy wywołujący silne zaciskanie zębów, nawykowe obgryzanie paznokci czy przedmiotów takich jak długopis, ołówek. Niewątpliwie z punktu widzenia pacjenta ważne jest, żeby zrozumieć jak szkodliwe to są nawyki i całkowicie je wyeliminować. [2]
DIAGNOSTYKA I LECZENIE
Rokowania co do wyleczenia choroby są pomyślne pod warunkiem wczesnego rozpoznania zmian i wdrożenia kompleksowego leczenia, nie tylko dentystycznego, ale również pod kątem fizjoterapeutycznej rehabilitacji mięśni twarzy oraz psychoterapii. [3] Leczenie okluzji może obejmować modyfikację aparatu ortodontycznego, wyrównywanie zębów, a nawet chirurgię stawu skroniowo-żuchwowego. Leczenie choroby okluzyjnej zębów wymaga szczegółowej diagnozy. Podstawowym elementem jest wywiad lekarski. Na tym etapie pacjent opisuje swoje odczucia, objawy oraz symptomy zaburzeń okluzji. Kolejnym krokiem jest analiza stanu uzębienia w oparciu o wynik badania RTG i USG stawów skroniowo-żuchwowych oraz mięśni żwaczy. Na tym etapie leczenia prowadzone są również liczne badania czynnościowe oraz wyciski anatomiczne.
NOWOCZESNE METODY LECZENIA DYSFUNKCJI ZWARCIOWYCH
Jedną z metod umożliwiających pełną analizę problemów pacjenta i zaplanowanie kompleksowego leczenia jest deprogramacja Koisa. Ta ruchoma płytka, pozwala lekarzowi ocenić warunki zgryzowe, ich jakość, stabilność oraz prawidłowość. Interpretacja uzyskanych informacji pozwala natomiast ocenić stopień okluzji i potrzebę ewentualnej terapii. [4] Aktualnie w diagnostyce zaburzeń okluzyjnych przoduje badanie aksjograficzne. Aksjograf cyfrowy rejestruje ruchy żuchwy pacjenta. Otrzymane podczas badania informacje służą do zaprojektowania specjalnej szyny zgryzowej, pozwalającej w przyszłości na odbudowę relacji zgryzowych przez zastosowanie leczenia ortodontycznego, protetycznego, implantologicznego lub stomatologii estetycznej. Przydatny jest także skaner wewnątrzustny. Zeskanowane i zestawione łuki zębowe program umieszcza w wirtualnym artykulatorze, aby wykonać pracę protetyczną w artykulacji dynamicznej. W celu większej indywidualizacji zalecany jest pomiar łukiem twarzowym, pobranie kęsów czynnościowych i wpisanie tych wartości do artykulatora wirtualnego. [5] Więcej informacji o skanerze wewnątrzustnym znajduje się w moim artykule poświęconym tej technologii. Dobór metod i czas trwania terapii warunkują warunki zgryzowe oraz w stawie skroniowo-żuchwowym pacjenta. Zaniechanie leczenia grozi poważnymi powikłaniami, znacznym zmniejszeniem komfortu życia, a nawet utratą uzębienia.
SZYNOTERAPIA
Istnieją trzy główne rodzaje szyn stosowanych w leczeniu dysfunkcji narządu żucia: Szyny relaksacyjne – skupione na uldze w bólu i rozluźnieniu mięśni tzw. miorelaksacji. Opiera się na zasadach oddziaływania odruchowo-biomechanicznego na struktury mięśniowo-stawowe układu stomatognatycznego. Zwykle używana jest kilka tygodni, najczęściej w nocy. Szyny repozycyjne –zmianę pozycji przestrzennej żuchwy i krążka stawowego w stawie skroniowo-żuchwowym w stosunku do szczęki. Do użytku całodobowego. Stosowane w zaburzeniach konfiguracji przestrzennej stawu skroniowo-żuchwowego. Szyny stabilizacyjne- stabilizuje żuchwę w odpowiednim położeniu w stawie. [6]
BŁĘDNE KOŁO:
ból wzrost napięcia mięśni zmęczenieból wzrost napięcia mięśni...
Jest to częsty problem pacjentów z problemami w okluzji oraz TMD. Czynnik wyzwalający ból powoduje wzrastające napięcie w mięśniach żucia, które z kolei przemęczone ciągłą pracą wytwarzają kwas mlekowy.
Kwas mlekowy wytwarza się w tkankach po intensywnym wysiłku fizycznym, gdy mięśnie podczas aktywności nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu. Wówczas mamy do czynienia ze znanymi nam wszystkim „zakwasami”. Te z kolei powodują ból mięśni, który jest czynnikiem stresogennym dla naszego organizmu i prowadzącym do mimowolnego wzrostu napięcia mięśni w odpowiedzi na bodziec bólowy.
[1] Ahmad M, Schiffman EL. Temporomandibular Joint Disorders and Orofacial Pain. Dent Clin North Am. 2016 Jan;60(1):105-24. doi: 10.1016/j.cden.2015.08.004. Epub 2015 Oct 21. PMID: 26614951; PMCID: PMC6762033. [2] http://bruksizm.pl/bruksizm-a-emocje [3] Silva Ulloa S, Cordero Ordóñez AL, Barzallo Sardi VE. Relationship between dental occlusion and brain activity: A narrative review. Saudi Dent J. 2022 Nov;34(7):538-543. doi: 10.1016/j.sdentj.2022.09.001. Epub 2022 Sep 16. PMID: 36267531; PMCID: PMC9577336. [4] Revilla-León M, Zeitler JM, Kois DE, Kois JC. Utilizing an additively manufactured Kois deprogrammer to record centric relation: A simplified workflow and delivery technique. J Prosthet Dent. 2022 Aug 5:S0022-3913(22)00364-X. doi: 10.1016/j.prosdent.2022.04.034. Epub ahead of print. PMID: 35934572. [5] https://pl.dental-tribune.com/news/kompleksowa-rehabilitacja-zwarcia-z-wykorzystaniem-skanera-wewnatrzustnego/ [6] Nowoczesne metody szynoterapii w leczeniu dysfunkcji urnż, Prof. dr hab. n. med. Stefan Baron, lek. dent. Jakub Krzemień, lek. dent. Aleksander Baron, lek. dent. Agnieszka Dzierżon
Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką prywatnosci. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.
