Zielona stomatologia

ZIELONA STOMATOLOGIA

Jedną z pierwszych rzeczy, która poruszyła mnie przy początkowych zmaganiach na salach klinicznych mojej Alma Mater była obecność licznych odpadów medycznych. Co najgorsze – w większości złożonych z nieprzetwarzalnych i niebiodegradowalnych rodzajów plastiku.

A przecież przyjęta rezolucja ONZ z 2015r. jasno mówi o konieczności zrównoważonego rozwoju do 2030 roku.
„Jesteśmy zdecydowani chronić naszą planetę przed degradacją, między innymi poprzez zrównoważoną konsumpcję i produkcję, zrównoważone gospodarowanie jej zasobami naturalnymi oraz podejmowanie pilnych działań w zakresie zmian klimatu, tak aby mogła ona służyć potrzebom obecnych i przyszłych pokoleń.”[1]

JAK MOŻNA OGRANICZYĆ WYTWARZANIE ŚMIECI ?

Praca w gabinecie oraz uczelniane praktyki wakacyjne tylko utwierdziły mnie w  przekonaniu o bezsensowności i nieekologiczności całego procesu. To właśnie wtedy  pojawiło się w mojej głowie pytanie- jak można ograniczyć wytwarzanie śmieci w branży  stomatologicznej? 

„Zmiany klimatu są jednym z największych wyzwań naszych czasów.”[1] Plastik- to właśnie jego produkcja tworzy bardzo duży ślad węglowy. Począwszy od  wydobycia i destylacji ropy, formowanie tworzywa, poprzez transport na wszystkie rynki.  Cały ten proces emituje ogromne ilości gazów cieplarnianych, które „popychają” naszą  planetę w kierunku podniesienia temperatury na całej planecie – co jest postawieniem wyroku  na wiele gatunków zwierząt, roślin. Jest to również duże zagrożenie dla ludzi, gdyż skutkiem  globalnego ocieplenia będą dotkliwe susze spowodowane niedoborem wody oraz katastrofy klimatyczne. [2] Zmiany te mogą być i będą nieodwracalne, jeśli w porę nie skupimy się  na wspólnych wysiłkach na rzecz naszego wspólnego domu- Ziemi. 

SKANER WEWNĄTRZUSTNY A EKOLOGIA

Na pierwszym miejscu powinniśmy postawić sobie zasadę niemarnowania produktów tak w naszym życiu prywatnym, jak i w stomatologii. [3] Nowe technologie otwierają dla nas  szereg ciekawych alternatyw dla osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Dobrym przykładem  może być, w miarę możliwości, używanie u pacjentów skanera wewnątrzustnego zamiast  tradycyjnych wycisków pobieranych za pomocą mas wyciskowych. [4] Ogranicza to zarówno  wytwarzane przez gabinet śmieci (co już jest dla środowiska lepsze!) jak również może  poskutkować zniwelowaniem olbrzymiej produkcji takich mas (redukcja śladu węglowego). 

NOWOCZESNA STERYLIZACJA A EKOLOGIA

Gabinety stomatologiczne powinny starannie dobierać dostawców materiałów,  zwracając uwagę na metody ich produkcji, pochodzeniu surowców i tworzyw, a także  politykę środowiskową firmy. 

Decydenci jak najszybciej powinni również stworzyć program mający na celu analizę  cyklu życia (LCA) produktów medycznych. [3] Dzięki takiej inicjatywie zdecydowanie  łatwiej i pewniej można by było zbudować eco-friendly gabinety w oparciu na jak  najmniejszy środowiskowy czas rozkładu tych produktów. 

Kolejnym istotnym punktem w klinice dentystycznej jest urządzenie do sterylizacji  narzędzi czyli autoklaw. Ażeby możliwe było prawidłowe wyjałowienie sprzętu, autoklawy  pobierają znaczną ilość energii, a także zamienianej w parę wodną wody. Stosowne wydaje  się zaopatrzenie w autoklaw wysokiej jakości o dobrej mocy i właściwościach, a jednocześnie o niskim wpływie na środowisko pod względem zużycia energii i wody. Warto zwrócić  uwagę jaki jest pobór mocy i ile wody zużywa się na cykl.  

OZE

W związku z tym, że gabinety stomatologiczne pobierają znaczną ilość energii  elektrycznej (unity stomatologiczne, autoklaw, oświetlenie itp.) warto byłoby zastanowić się  nad wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. Dzięki temu w zakładzie możliwe jest  zmniejszenie procentowego udziału energii wytwarzanej z węgla, na rzecz czystej energii z  OZE. Jednocześnie w perspektywie kilku lat, jest bardzo duża szansa na zwrócenie się takiej  inwestycji.  

Wysokiej jakości separator amalgamatu – czyli urządzenie do wyłapywania i  zatrzymywania cząstek stopu pochodzących z amalgamatowych wypełnień, które znajdują się  w zużytej wodzie. Należy zwrócić uwagę na potrzebę utylizacji, ze względu na toksyczne  produkty rozpadu tego związku. Dzięki takim rozwiązaniom jest pewność, że cząstki nie są  uwalniane do środowiska. 

Prostszymi ale niezmiernie istotnymi działaniami eco-friendly jest odpowiednia  segregacja odpadów. Warto pamiętać o oddzielaniu papieru od folii w pakietach do  sterylizacji.  

EDM

Ostatnią propozycją jest rezygnacja z papierowej formy dokumentacji medycznej i  zastąpienie ją wersją cyfrową. Taki sposób zarządzania gabinetu oszczędzi zarówno wiele  kartek papieru, jak również zmniejszy miejsce do składowania wymaganych dokumentów. 

Pamiętajmy również, że eko-rozsądnym sposobem na dotarcie do lekarza-dentysty jest, w miarę możliwości, wybór komunikacji miejskiej nad samochód. Licząc od 2001 roku  liczba samochodów osobowych została podwojona, a ilość osób korzystających z transportu  publicznego spadła o ponad 60%. A przecież korzyści środowiskowe komunikacji zbiorowej  są gargantuiczne w stosunku do pojazdów samochodowych, które same odpowiadają za 40  proc. emisji CO2 i 70 proc. emisji pozostałych zanieczyszczeń [5] 

[1] Organizacja Narodów Zjednoczonych A/RES/70/1 

[2] Studia BAS, Nr 1(29) 2012, s. 9–30, Zbigniew W. Kundzewicz* 

[3] Duane B, Stancliffe R, Miller FA, Sherman J, Pasdeki-Clewer E. Sustainability in Dentistry: A  Multifaceted Approach Needed. Journal of Dental Research. 2020;99(9):998-1003.  doi:10.1177/0022034520919391 

[4] Ndokaj A, Iacono R, Pasqualotto D, Stamegna C, Capocci M, Guerra F. Trends in Sustainable  Dentistry. Clin Ter. 2021 Nov 22;172(6):523-524. doi: 10.7417/CT.2021.2370. PMID: 34821344. 

[5] Kauf, Sabina & Szołtysek, Jacek & Wieczorek, Iwona. (2018). TRANSPORT ZBIOROWY W  ZASPOKAJANIU MOBILNOŚCI MIESZKAŃCÓW MIAST. DOSWIADCZENIA JST.

Opracowanie - Lek.dent. M.Szymański, M.Kałmuk